Η ίδρυση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 1964 δημιούργησε την ανάγκη για την εξεύρεση εγκαταστάσεων με σκοπό τη στέγαση των Σχολών και των υπηρεσιών του Πανεπιστημίου. Αρχικά, η Φιλοσοφική, η πρώτη σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, από την έναρξη της λειτουργίας της το 1964 στεγάστηκε σε χώρους της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Ένα χρόνο αργότερα, το 1965, μεταφέρθηκε στο κτήριο της οδού Δομπόλη 30. Για τις διοικητικές και εκπαιδευτικές ανάγκες του Πανεπιστημίου χρησιμοποιήθηκαν τα κτήρια Γεωργίου Σταύρου, Καμπέρειο και οι πολυκατοικίες των οδών Σαλαμάγκα 1, Δωδώνης 21 και Ναπολέοντος Ζέρβα 2 και 37 – 39.

Η συγκέντρωση, ωστόσο, των υπηρεσιών του Πανεπιστημίου σε έναν ενιαίο και λειτουργικό χώρο απαιτούσε τη δημιουργία μίας σύγχρονης Πανεπιστημιούπολης.

Για το σκοπό αυτό, το 1970 παραχωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο μία έκταση 3.200 στρεμμάτων στην περιοχή της Δουρούτης από τη Μητρόπολη Ιωαννίνων και το Υπουργείο Γεωργίας. Το 1973 τέθηκαν τα θεμέλια του πρώτου κτηρίου (Μεταβατικό) με μεικτή έκταση 16.000 τ.μ. Το κτήριο της Φιλοσοφικής Σχολής θεμελιώθηκε το 1980, με μεικτή έκταση 17.000 τ.μ. και τελική δαπάνη κατασκευής 530.000.000 δραχμές. Ολοκληρώθηκε το 1984 και εκεί στεγάζονται, έκτοτε, τα Τμήματα Φιλολογίας και Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Το αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής "Σωτήριος Δάκαρης", 320 θέσεων, θεμελιώθηκε το 1984 και ολοκληρώθηκε η κατασκευή του το 1988. Η μεικτή του έκταση ανήλθε στα 4.250 τ.μ. και η τελική δαπάνη κατασκευής του προσδιορίστηκε στα 140.000.000 δραχμές. Τέλος, το 1991 θεμελιώθηκε το δεύτερο κτήριο της Φιλοσοφικής Σχολής, στο οποίο στεγάζεται το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Παραδόθηκε προς χρήση στο Πανεπιστήμιο το 1996 με μεικτή έκταση 16.000 τ.μ. και τελική δαπάνη κατασκευής 1.800.000.000 δραχμές.

Η Φιλοσοφική Σχολή βρίσκεται εντός της Πανεπιστημιούπολης Δουρούτης.

Ίδρυση της Φιλοσοφικής Σχολής

Η Φιλοσοφική ήταν η πρώτη Πανεπιστημιακή Σχολή, η οποία ιδρύθηκε στα Ιωάννινα τον Νοέμβριο του 1964, ως παράρτημα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η ίδρυση και λειτουργία της υπήρξαν αποτέλεσμα συντονισμένων, πολύχρονων πρωτοβουλιών και ενεργειών του πολιτικού και πνευματικού κόσμου της Ηπείρου (Σωτήρης Δάκαρης, Κωνσταντίνος Φρόντζος, Σπύρος Κατσαδήμας, Γρηγόριος Σακκάς, Κωνσταντίνος Αγνάντης, Χρήστος Δερδεμέζης, Χαρίλαος Τσόγκας, Ιωάννης Δάλλας, Άγγελος Κίτσος, Γεώργιος Εξαρχόπουλος, Γεώργιος Μελανίδης, Ελευθερία Σόμπολα, κ.α.).

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 εντάθηκαν οι προσπάθειες για την δημιουργία Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος στα Ιωάννινα, με την συγκρότηση της "Κεντρικής Επιτροπής Αγώνος Πανεπιστημίου Ιωαννίνων" στην Αθήνα. Η τελική επίσημη κρατική δέσμευση για την σύσταση της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων δόθηκε από την κυβέρνηση στις 7 Μαΐου 1964. Λίγες ημέρες αργότερα ακολούθησαν προπαρασκευαστικές επισκέψεις του υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Λουκή Ακρίτα, στη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα. Παράλληλα, το απόγευμα της 7ης Μαΐου 1964, πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Πλατεία των Ιωαννίνων μεγάλο συλλαλητήριο, με πρωτοβουλία των φοιτητικών συλλόγων Ηπείρου, το οποίο είχε ως αίτημα την ίδρυση του τρίτου Ελληνικού Πανεπιστημίου στην Ηπειρωτική πρωτεύουσα. Η μαζικότητα της διαδήλωσης οδήγησε τον βουλευτή Ιωαννίνων και υφυπουργό Προεδρίας Γεώργιο Μυλωνά, να δεσμευθεί, με τηλεγράφημά του, την ίδια ημέρα, για την ίδρυση Πανεπιστημίου στα Ιωάννινα.

Στις 7 Νοεμβρίου 1964 πραγματοποιήθηκαν τα επίσημα εγκαίνια της Φιλοσοφικής Σχολής των Ιωαννίνων ως παραρτήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η τελετή των εγκαινίων έγινε στο κτήριο της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας με την παρουσία μελών της Κυβέρνησης, καθηγητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, καθώς και πνευματικών και πολιτικών φορέων των Ιωαννίνων.

Πανηγυρικές ομιλίες εκφώνησαν ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Σεραφείμ, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νικόλαος Ασπιώτης, ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Μιχαήλ Σακελλαρίου και ο αρχαιότερος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής, Ιωάννης Κακριδής. Εκ μέρους του πνευματικού κόσμου των Ιωαννίνων μίλησαν ο φιλόλογος και λογοτέχνης Ιωάννης Δάλλας και ο Γεώργιος Βαβαρέτος, μέλος της ΕΣΗΕΑ, ως εκπρόσωπος των Ηπειρωτών, ο οποίος και ανακοίνωσε την πρώτη χρηματική δωρεά της τάξεως των 25.000 δραχμών από την ΕΣΗΕΑ για την σύσταση της Φιλοσοφικής των Ιωαννίνων. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τις ομιλίες του Πρωθυπουργού και Υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου και του Υφυπουργού Παιδείας Λουκή Ακρίτα. Ο Γεώργιος Παπανδρέου παρομοίασε τα εγκαίνια ως μυσταγωγία και χαρακτήρισε τη σύσταση του Πανεπιστημίου ως ψυχικό πάθος. Ο Λουκής Ακρίτας έκανε λόγο για ένα πνευματικό ορόσημο του ελληνισμού και για ένα μεγάλο πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο στην πρωτεύουσα της Ηπείρου.

Η Σχολή ιδρύθηκε με το Β.Δ. 735/1964 (ΦΕΚ Α΄ 240), το οποίο υπογράφηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1964 από την τότε διάδοχο Ειρήνη, τον Υπουργό Οικονομικών Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον Υφυπουργό Παιδείας Λουκή Ακρίτα. Ο πρώτος πυρήνας του Πανεπιστημίου λειτούργησε για πρώτη φορά κατά το ακαδημαϊκό έτος 1964-65 και η οργάνωση της νέας Σχολής περιελάμβανε τετραετή κύκλο σπουδών, ο οποίος χορηγούσε πτυχία Κλασικών, Μέσων και Νέων Ελληνικών Σπουδών.

Διδακτικό προσωπικό

Κατά το πρώτο ακαδημαϊκό έτος, το διδακτικό προσωπικό της Σχολής αποτελούσαν ο Στυλιανός Καψωμένος, Καθηγητής της γ΄ τακτικής έδρας της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Σταμάτιος Καρατζάς Καθηγητής της έκτακτης αυτοτελούς έδρας της Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας στην ίδια Σχολή και οι Καθηγητές επί συμβάσει: Δημήτριος Λουκάτος της Λαογραφίας, Λάμπρος Χουσιάδας της Ψυχολογίας, Θεοφάνης Κακριδής της Κλασικής Φιλολογίας και η Χριστίνα Δεδούση (Δ.Φ.), Διδασκάλισσα των Αρχαίων Ελληνικών του Πανεπιστήμίου Θεσσαλονίκης.

Στην ίδια κατεύθυνση, το ίδιο ακαδημαϊκό έτος λειτούργησαν τα ακόλουθα Σπουδαστήρια: α) Κλασικής Φιλολογίας και Αρχαίας Ιστορίας, β) Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας και Βυζαντινής Ιστορίας, γ) Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας και Λαογραφίας, δ) Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, ε) Ιστορίας της Τέχνης, στ) Γλωσσολογίας, ζ) Ιστορίας των Νεωτέρων Χρόνων. Λειτούργησαν επίσης το Ψυχολογικό Εργαστήριο και το Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο.

Η νεοϊδρυθείσα Σχολή εγκαταστάθηκε, κατ΄ αρχήν, στο παλαιό κτήριο της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας, κατόπιν, από το 1965 μεταστεγάστηκε στο κτήριο της οδού Δομπόλη με τη συμβολή του Υφυπουργού Προεδρίας, Γεωργίου Μυλωνά, ο οποίος, στις 29 Απριλίου του 1965, μετά τον θάνατο του Λουκή Ακρίτα, ανέλαβε καθήκοντα Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το 1970 με το υπ' αριθμ. 746/1970 Νομοθετικό Διάταγμα ιδρύθηκε ανεξάρτητο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα στα Ιωάννινα. Παράλληλα, ιδρύθηκε η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην οποία εντάχθηκε το παράρτημα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου. Η Φιλοσοφική Σχολή περιέλαβε αρχικά 23 τακτικές έδρες, οι οποίες στην πορεία αυξήθηκαν, σύμφωνα με τις ανάγκες του προγράμματος σπουδών.

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978 άρχισε η απονομή πτυχίων Ιστορικών Σπουδών και κατά το ακαδημαϊκό έτος 1980-1981 πτυχίων Αρχαιολογίας και Επιστημών Αγωγής.

Από το 1964 έως το 1984 συνολικά εγράφησαν στην Φιλοσοφική Σχολή 6.922 φοιτητές, από τους οποίους οι 3.648 έλαβαν πτυχίο, ενώ η πρώτη ορκωμοσία φοιτητών πραγματοποιήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1969-1970 με οκτώ μόλις πτυχιούχους. Το ίδιο χρονικό διάστημα, απονεμήθηκαν από την Φιλοσοφική Σχολή 55 Διδακτορικά Διπλώματα. Κατά το ακαδημαϊκό έτος 1984-1985 η ενιαία, έως τότε, Φιλοσοφική Σχολή, με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 445/18.10.1984, κατατμήθηκε σε τρία Τμήματα: της Φιλολογίας, της Ιστορίας και Αρχαιολογίας και της Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας από το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 μετονομάστηκε σε Τμήμα Φιλοσοφίας (ΦΕΚ 142/Β΄/3-8-2018).

Από το 1972, έως σήμερα, εκδίδεται η Επιστημονική Επετηρίδα Δωδώνη. Οι τόμοι 1 (1971) έως 13 (1984) αφορούσαν την ενιαία Φιλοσοφική Σχολή, ενώ από το 1985 και εξής το κάθε Τμήμα εκδίδει, ανά ακαδημαϊκό έτος, δικό του τεύχος της Επετηρίδας.

Το διάσημο για τον Κοσμήτορα της Σχολής καθορίστηκε το 1971. Πρόκειται για την περιστερά μετά στεφάνου ελαίας, η οποία αντιγράφει απεικόνιση αρχαίου νομίσματος της Κασσώπης.

Επιμέλεια Κειμένου
Κατερίνη Λιάμπη
Νικόλαος Α. Αναστασόπουλος